Een AI zoals ChatGPT is een krachtig hulpmiddel. Maar het is géén gedachtenlezer. Als jij vaag bent, wordt je output dat ook. Een slechte prompt geeft je gemiddeld resultaat. Een scherpe prompt geeft je… magie.
Welkom bij de eerste stap naar prompt mastery.
🤔 Waarom zijn prompts zo belangrijk?
AI is taalgestuurd. Wat jij invoert, bepaalt wat je terugkrijgt. Veel mensen gebruiken AI zoals ze een zoekmachine gebruiken – korte, losse vragen – en raken dan teleurgesteld in de antwoorden. Maar AI is geen encyclopedie. Het is een gespreks- en denkmachine. Jij bent de regisseur.
Een goede prompt is dus geen trucje, maar een goed geformuleerde opdracht, met richting, context en helderheid.
🧱 De 5 bouwstenen van een sterke prompt
Laten we kijken naar de vijf elementen die bijna altijd zorgen voor betere output:
1. Rol
Geef de AI een pet op. Wie moet het zijn?
Door AI een specifieke rol te geven, krijgt het een denkkader. Dat helpt bij toon, woordkeuze en relevantie.
🔹 Voorbeelden:
- “Je bent een HR-adviseur…”
- “Stel je voor dat je een UX-designer bent…”
- “Je bent een ervaren juridisch redacteur…”
2. Context
Waar gaat het over? Wat is de situatie of achtergrond?
AI werkt beter als het weet waarom je iets vraagt en voor wie.
🔹 Voorbeelden:
- “…in een gemeente die steeds meer AI-vragen krijgt van burgers…”
- “…voor een MBO-docent die zijn lessen wil vernieuwen…”
- “…gericht op een doelgroep van jonge ouders met weinig tijd…”
3. Taak
Wat moet de AI concreet doen?
Vraag nooit iets vaags als “Help me hiermee.” Wees specifiek: moet AI schrijven, samenvatten, analyseren, brainstormen?
🔹 Voorbeelden:
- “Schrijf een openingsalinea…”
- “Geef 3 alternatieven…”
- “Vat dit samen in max. 100 woorden…”
4. Stijl / Vorm
In welke toon, structuur of lengte moet het antwoord komen?
Toon en structuur zijn bepalend voor de bruikbaarheid van je output. Je kunt zelfs zeggen: “Gebruik bullets”, “Schrijf in begrijpelijke taal”, “Gebruik storytelling”.
🔹 Voorbeelden:
- “In een vriendelijke, toegankelijke toon.”
- “Gebruik de stijl van een NOS-artikel.”
- “Schrijf als een LinkedIn-post (max. 150 woorden).”
5. Doel
Wat moet de output bereiken? Wat wil je dat de lezer begrijpt, voelt of doet?
Door het doel te benoemen, geef je AI richting. Het zorgt dat de output functioneel is – en niet zomaar wat tekst.
🔹 Voorbeelden:
- “…zodat jongeren doorklikken naar de website.”
- “…met als doel een collega te overtuigen van dit voorstel.”
- “…die uitnodigt tot discussie in een werkgroep.”
🔄 Alles bij elkaar
Promptvoorbeeld (volledig):
“Je bent een communicatieadviseur bij een gemeente. Schrijf een social post van max. 150 woorden over digitale veiligheid, in een toegankelijke, informele toon. De doelgroep is jongeren tussen de 16–24 jaar. Sluit af met een call-to-action die uitnodigt om de website te bezoeken voor meer info.”
⚠️ Veelgemaakte fouten (en hoe je ze voorkomt)
| Fout | Waarom het niet werkt | Wat je beter kunt doen |
|---|---|---|
| “Schrijf iets over duurzaamheid” | Te vaag → geen richting | Geef rol, doelgroep, doel mee |
| “Maak een overzicht” | Wat voor overzicht? Waarover? | Geef vorm + lengte aan |
| “Leg dit uit” | Geen info over niveau of stijl | Voeg context + doelgroep toe |
🧠 Pro-tip: Hoe duidelijker jij bent, hoe minder jij hoeft te corrigeren.
🎯 Waarom dit werkt: de AI als medewerker
Zie AI als een slimme junior collega. Die heeft ook duidelijkheid nodig:
- Wat is mijn rol?
- Wat wil je precies dat ik oplever?
- Voor wie is het bedoeld?
- Hoe moet het klinken?
- Wat wil je ermee bereiken?
Een goede prompt = een goede briefing.
✅ Opdracht: verbeter je eigen prompt
- Kies een taak die je deze week met AI wilt doen (bijv. tekst schrijven, ideeën bedenken, mail herschrijven).
- Formuleer een snelle, instinctieve prompt zoals je nu zou doen.
- Analyseer de vijf elementen:
- Zit er een rol in?
- Is de context duidelijk?
- Is de taak concreet?
- Is de stijl aangegeven?
- Staat het doel erin?
- Herschrijf de prompt met alle vijf elementen.
- Vergelijk de output. Wat is het verschil in helderheid, toon, toepasbaarheid?
💬 Reflectievragen
- Welk element vergat jij het vaakst?
- In welke situaties ga je nu automatisch betere prompts gebruiken?
- Zou je deze structuur ook aan een collega uitleggen?
👉 Volgende les: Promptformats die altijd werken
Hoe je vaste structuren gebruikt voor o.a. samenvatten, brainstormen, herschrijven en meer